Faculty Profiles – Punjabi

ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ

ਡੀ.ਏ.ਵੀ. ਕਾਲਜ, ਜਲੰਧਰ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਨਤੀ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਗਰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮਾਣਮੱਤਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਡੀ.ਏ.ਵੀ. ਕਾਲਜ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1936 ਈ: ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਪੰਡਿਤ ਮੇਹਰ ਚੰਦ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋ. ਕੇ.ਸੀ. ਜੋਸ਼ੀ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਹੋਈ। ਡਾ. ਜੋਸ਼ੀ ਦੀ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਹੇਠ ਹੀ ਵਿਭਾਗ 1966 ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਬਣਿਆ। ਪ੍ਰੋ. ਕੇ.ਸੀ. ਜੋਸ਼ੀ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੁਖੀ ਬਣੇ। ਫਿਰ ਡਾ. ਟੀ.ਆਰ. ਸ਼ੰਗਾਰੀ, ਡਾ. ਵੀ.ਬੀ. ਅਗਨੀਹੋਤਰੀ, ਡਾ. ਕੇ.ਐਸ. ਥਿੰਦ, ਡਾ. ਜੀ.ਸੀ. ਕੌਲ, ਡਾ. ਆਰ.ਬੀ. ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰੋ. ਲਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਹੇ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਡਾ. ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਖੁਰਾਣਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਭਾਵ ਨਾਲ ਕਾਰਜ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਅ ਰਹੇ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਪੀਐੱਚ.ਡੀ. ਤੇ ਐਮ.ਫਿਲ. ਦੀਆਂ ਉਚੇਰੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹਨ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਗਿਆਰਾਂ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਠ ਪੀਐੱਚ.ਡੀ. ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਐਮ.ਫਿਲ. ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਵਾਲੇ ਹਨ।

ਡਾ. ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਖੁਰਾਣਾ , ਸਹਿ ਅਧਿਆਪਕ ਤੇ ਮੁਖੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ:

•  ਡਾ. ਖੁਰਾਣਾ ਐੱਮ.ਏ. ਪੰਜਾਬੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਹਨ ਤੇ ਮੈਰਿਟ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲਿਸਟ ਹਨ।
•  ਡਾ. ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ ਖੁਰਾਣਾ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ-
•          (1) ਸੋਗੀ ਵਿਹੜਾ (ਕਵਿਤਾਵਾਂ), 1987    (2) ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵੀ ਸੂਝ, 2016
•          (3) ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ:  ਮਿਥਕ ਪਾਸਾਰ, 2017.
•  ਡਾ. ਖੁਰਾਣਾ ਦੇ ਦਸ ਦੇ ਕਰੀਬ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
•  ਡਾ. ਖੁਰਾਣਾ ਨੇ ਲਗਭਗ ਦਸ ਪੇਪਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰਾਂ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।
• ਪੰਜਾਬੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਾ. ਖੁਰਾਣਾ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਮਿੰਨ੍ਹੀ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਲੇਖ ਆਦਿ ਅਕਸਰ ਛਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
• ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ʼਤੇ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਿਕ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਿਕ ਮੰਚਾਂ ਵੱਲੋਂ ਡਾ. ਖੁਰਾਣਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਣ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

 

ਡਾ. ਦਵਿੰਦਰ ਮੰਡ ਦੀਆਂ 26 ਪੁਸਤਕਾਂ ਜੋ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ, ਕਥਾ ਕਹਾਣੀ, ਆਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਇਕਾਂਗੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹਨ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।

• ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ ਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ   ਬਣੀਆਂ ਹਨ।
• ‘ਬਾਕੀ ਦਾ ਦਰਦ’ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸ੍ਰੀ ਅੰਮਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ 2011 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਪੜਾਇਆ ਗਿਆ।
• ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਇਨਾਮ-ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

 

ਡਾ. ਰਾਜਨ  ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੀਤ-ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵੀ ਚੰਗੀ ਸਮਝ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਗਾਏ ਕਈ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਜਿਥੇ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਹੁੰਦੇ ਯੂਥ ਫੈਸਟੀਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਉਥੇ ਅਧਿਆਪਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਟੇਜ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

• ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਪਣਾ ਪੀਐੱਚ.ਡੀ. ਦਾ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਸੰਪੂਰਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਥੇ ਡਾ. ਰਾਜਨ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਬੱਬ ਹੈ ਉਥੇ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਭਾਗ ਤੇ ਕਾਲਜ ਲਈ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ।

 

ਡਾ. ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ 15 ਦੇ ਕਰੀਬ ਖੋਜ ਪੇਪਰ UGC Care List ਤੇ ਰੈਫ਼ਰੀਡ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।

• ਡਾ. ਕਵਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ UGC ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨ ਇਕ Minor Research Project ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
• ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਹੇ ਡਾ. ਕੇ.ਐਸ. ਥਿੰਦ ਤੇ ਡਾ. ਆਰ.ਬੀ. ਸਿੰਘ ਵੀ UGC Sponsored Major Project ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਇਹ ਖੋਜ-ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪੰਜਾਬੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗਿਣਨਯੋਗ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਡਾ. ਕਿਰਨਦੀਪ ਕੌਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ:

 

(1) ਰਵਿੰਦਰ ਰਵੀ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਸੰਸਾਰ: ਸੰਵੇਦਨਾ ਤੇ ਸੁਹਜ ਸੰਚਾਰ

(2) ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਮਾਜ (ਸੰਪਾ.)

• ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 20 ਦੇ ਕਰੀਬ ਪੇਪਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਛਪ ਚੁੱਕੇ ਹਨ
• 20 ਪੇਪਰ ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੈਮੀਨਾਰਾਂ ਤੇ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
• ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਖਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।

ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ:

1. ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰਾ: ਸਮਾਜ ਸਭਿਆਚਾਰ ਸੰਦਰਭ 2. ਵਾਹਨ ਟੋਟਕਿਆਂ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰਾ: ਪਾਠ ਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ 3. ਡਾ. ਦਰਿਆ ਲੋਕਧਾਰਾ ਤੇ ਸਾਹਿਤ ਚਿੰਤਨ (ਸੰਪਾ.) ਹਨ।

• ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ 20 ਦੇ ਕਰੀਬ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
• ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੈਮੀਨਾਰਾਂ ਤੇ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸਾਂ ਵਿਚ 15 ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
• ਪੀ.ਟੀ.ਸੀ. ਪੰਜਾਬੀ, “ਲਾਫ਼ਟਰ ਦਾ ਮਾਸਟਰ” ਸੀਜਨ-3 ਵਿਚ ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਉਪ ਵਿਜੇਤਾ ਬਣਨ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ।
• ਕਾਮੇਡੀ ਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸਾਲ 2016 ਵਿਚ ‘ਜਸਪਾਲ ਭੱਟੀ ਐਵਾਰਡ’ ਮਿਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
• ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸ੍ਰੀ ਅੰਮਿਤਸਰ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਹੁੰਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਾਲ 2012 ਤੇ 2013 ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਸਾਲ ਬੈਸਟ ਐਕਟਰ ਦਾ ਐਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।

ਡਾ. ਗੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਸੱਤ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ:

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਖ: 1. ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਔਲਖ ਦੀ ਨਾਟ-ਰਚਨਾ 2. ਸਮਕਾਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਨਾਰੀ ਸਰੋਕਾਰ 3. ਚਿੱਤ ਚੇਤਨਾ (ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ) ਹਨ।

• ਡਾ. ਗੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ 7 ਖੋਜ ਪੇਪਰ ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. Care List ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ 13 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਚ ਛਪ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
• ਡਾ. ਗੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਇਕ ਅਦਾਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਈ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿਚ ਅਭਿਨੈ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
• ਡਾ. ਗੁਰਜੀਤ ਕੌਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੈਮੀਨਾਰਾਂ ਤੇ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸਾਂ ਵਿਚ 20 ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
• ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਟਕ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ।